» Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers

Afbeelding van stamboom. boom met allerlei portretjes van mensen erin

Stamboomonderzoek

Wie waren uw voorouders? Waar hebben zij gewoond? Waar komt uw achternaam vandaan? Dit zijn allemaal vragen die aan het begin staan van een stamboomonderzoek. Maar hoe begint u daarmee? Deze pagina is bedoeld om u op weg te helpen met uw onderzoek. Hierin worden de meest gebruikte bronnen besproken, waar deze te vinden zijn en hoe u verder kunt zoeken.

Het begin: de eerste honderd jaar

Wegens privacywetgeving zijn veel ‘recente’ archiefbronnen met betrekking tot personenonderzoek nog niet openbaar. Een geboorteakte is bijvoorbeeld pas na 100 jaar openbaar. Daarom is het verstandig om in eerste instantie vooral informatie in te winnen bij familie. Vraag familieleden om namen, geboortedata, trouwboekjes, overlijdensadvertenties, bidprentjes, enzovoorts. Hoe meer informatie u verzamelt, hoe makkelijker het uiteindelijk wordt onderzoek te doen in de archieven.

Ook belangrijk is het goed documenteren van de onderzoeksresultaten. Blijf noteren waar u bepaalde informatie gevonden hebt, zodat u dit later nog goed terug kunt vinden. In het begin zal de informatie nog vrij overzichtelijk zijn, met slechts een paar namen en data, maar dit groeit snel uit tot vele generaties. Het is een persoonlijke keuze hoe u dit doet: op papier, via de computer of via allerlei stamboom-programma’s (betaald of gratis). Het is afhankelijk van uw onderzoeksvraag hoe u de informatie het beste kunt noteren. Een voorbeeld is de te downloaden kwartierstaat (te vinden onderaan deze pagina).

Bronnen om die stap terug in de tijd te nemen:

Geboortekaartjes, trouwboekjes, overlijdensadvertenties, bidprentjes, (foto)albums, krantenberichten, testamenten, correspondentie, etc.
Persoonskaarten via het CBG

Doop-, Trouw- en Begraafboeken

Doop-, Trouw- en Begraafboeken (DTB-boeken) zijn de meest gebruikte bronnen voor voorouderonderzoek van vóór het jaar 1811, toen in de meeste Nederlandse gemeenten de burgerlijke stand werd ingevoerd. De DTB-boeken werden opgemaakt door de kerkelijke gemeenschappen. In 1811 moesten de kerken hun DTB-registers bij de burgerlijke gemeenten inleveren. Deze dienden als basis voor de nieuwe registers van de burgerlijke stand. Deze voorlopers van de burgerlijke stand-administratie werden ‘retroacta’ genoemd. Om die reden staan de DTB-boeken nog steeds bekend onder de benaming RBS (Retroacta Burgerlijke Stand).

De DTB-boeken bevatten informatie over, zoals de naam al zegt, doop-, trouw- en begraafdatums (let op: dus geen geboortedatums, maar doopdatums, en geen sterfdatums maar begraafdatums). Daarnaast worden lidmatenboeken vaak tot de DTB-collectie gerekend. Deze verschaffen informatie over de leden van een kerkelijke gemeenschap.

Elke kerk hanteerde haar eigen manier van administratie, Welke gegevens u kunt vinden, verschilt daarom per kerk. Vaak gaat het om namen van de personen, data, namen van ouders, namen van getuigen, woonplaats of wijken, geboortedatums, etc.

De DTB-boeken bevinden zich voor een groot deel in één archieftoegang: SARA 3019. Een deel van de boeken is later overgekomen vanuit de kerken (contraboeken), en is te vinden in de archieven van die betreffende kerkgemeenschappen (zoek op ‘hervormde gemeente [plaatsnaam]’ of ‘rooms-katholieke [plaatsnaam]’). Op de website zijn deze bronnen helaas (nog) niet op naam doorzoekbaar, maar vaak zijn digitale scans wel beschikbaar.

Op de website van WieWasWie en Open Archieven zijn de DTB-boeken wél op naam te doorzoeken. Deze websites bevatten informatie afkomstig van het Gelders Archief. Hoewel deze mogelijk niet compleet is, vormen ze een handig en snel zoekmiddel.

In het bovenste gedeelte van de website, staat de optie 'Hulp bij onderzoek'. Als u hierop klikt en vervolgens kiest voor 'Onderzoekpagina's en informatiebladen', vindt u een informatieblad met meer details vinden over de DTB-boeken en hoe u hierin kunt zoeken.

Foto van willekeurige bladzijde van een bevolkingsregister

Makkelijk hulpmiddel: de bevolkingsregisters

De meeste gemeenten in Nederland begonnen in 1850 met het aanleggen van een bevolkingsregister. Dit register volgt een persoon door de tijd van woonplek naar woonplek binnen de gemeente. Wanneer naar een andere gemeente3 verhuisde, werd de nieuwe woonplaats genoteerd, samen met de datum van vertrek. Ook een overlijdensdatum werd (vaak) opgeschreven. In tegenstelling tot de akten van de burgerlijke stand, die individuele gebeurtenissen per persoon vastleggen, biedt het bevolkingsregister direct een overzicht van een familie op één pagina.

In 1920 werden de vastbladige registers grotendeels vervangen door losse gezinskaarten. Vanaf 1939 kwam er een nieuw systeem: de persoonskaart. In 1994 schakelden gemeenten over op een geautomatiseerde bevolkingsadministratie: de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA).

Deze bevolkingsregistratie zijn uitstekende bronnen om snel veel informatie te kunnen vinden. Controleer namen, geboortedata en andere belangrijke informatie altijd bij de officiële bron: de akten van de burgerlijke stand.

In onze personenzoektoegang kunt u op naam zoeken in o.a. de bevolkingsregisters. Houd er rekening mee dat deze index niet altijd compleet is en dat er informatie kan ontbreken bij bepaalde zoekopdrachten. Dit kan komen door menselijke fouten, variaties in naamspelling of openbaarheidsbeperkingen.

Als u hierop klikt, vindt u een informatieblad met meer details vinden over de bevolkingsregisters en hoe u hierin kunt zoeken.

Meer informatie over inzage en openbaarheidsbeperkingen is te vinden via onderstaande button.

Privacy, openbaarheid en auteursrecht

Controleer bij de bron: akten van de burgerlijke stand

Voor voorouderonderzoek zijn de akten van de burgerlijke stand de meest gebruikte bron. Omdat de aangifte van geboorte, huwelijk en overlijden sinds 1811 verplicht is, is het tevens de meest complete en betrouwbare bron voor voorouderonderzoek in de 19^e en 20^e eeuw. De akten worden in tweevoud opgemaakt: één exemplaar blijft bij de betreffende gemeente, het andere exemplaar gaat naar de arrondissementsrechtbank. Later zijn deze archieven overgedragen aan het Rijksarchief van de desbetreffende regio. Akten uit de Achterhoek en een deel van de Liemers zijn daarom zowel te vinden bij het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL) als bij het Gelders Archief.

Op dit moment zijn de akten van de burgerlijke stand op de website van ECAL (nog) niet op naam doorzoekbaar, maar wel digitaal beschikbaar. Houd rekening met openbaarheidsbeperkingen: geboorteakten zijn openbaar na 100 jaar, huwelijksakten na 75 jaar en overlijdensakten na 50 jaar. Als u naam, datum en plaats weet, kunt u de akten op onze website opzoeken: zoek op ‘burgerlijke stand’ (hierachter kunt u plaats of gemeente typen). Een toegang met akten van de burgerlijke stand heeft als titel bijvoorbeeld: “Gemeentebestuur Bronckhorst – akten burgerlijke stand, 1811-1950”.

Het verschilt per gemeente hoe u kunt zoeken. Soms zijn meerdere jaartallen in één boek gebonden, en kunt u op datum zoeken naar de gezochte persoon. In sommige gevallen zijn er voor- of achterin het boek tabellen opgenomen met een overzicht van de personen en het bijbehorende aktenummer. Dit zijn de zogenaamde tienjarige tafels. Hierdoor kunt u zoeken op jaartal en aktenummer.

Handige websites om wél op naam te kunnen zoeken zijn WieWasWie en Open Archieven. Deze websites bevatten genealogische informatie uit heel Nederland, waaronder de akten van de burgerlijke stand uit de collectie van het Gelders Archief.

Voor meer informatie over de akten van de burgerlijke stand en hoe u daarin kunt zoeken, kunt u hier het informatieblad raadplegen.

Mooie bijkomstigheid bij de huwelijksakten: huwelijkse bijlagen

Om te kunnen trouwen moesten bruidegom en bruid enkele bewijsstukken inleveren, de zogenoemde huwelijksbijlagen. Deze bijlagen bevatten voornamelijk afschriften van verschillende akten die aanvullende informatie over het bruidspaar geven. Vooral de oudste huwelijksbijlagen zijn belangrijk voor het onderzoek, omdat ze vaak afschriften bevatten van akten van vóór de tijd van de invoering van de burgerlijke stand.

Deze huwelijkse bijlagen vormen dus een waardevolle bron van informatie. Klik op onderstaande button om te zien welke huwelijkse bijlagen wij in het archief hebben. Deze stukken zijn (nog) niet digitaal toegankelijk, maar kunnen wel op de studiezaal bekeken worden. Voor meer informatie over de Huwelijke bijlagen, kunt u hier het informatieblad raadplegen.

Nog meer bronnen

Bovenstaande bronnen zijn uiteraard niet de enige archieven waar u informatie kunt vinden over uw familieleden. Ook de notariële archieven, rechterlijke archieven, belastingregisters, militieregisters, kadasters, enz. bevatten veel genealogische informatie. Neem een kijkje op onze hulppagina voor meer informatiebladen over onze archieven. Kijk voor handige links ook op onze linkpagina.

Daarnaast worden vaak diverse cursussen en workshops gegeven die u kunnen helpen met uw onderzoek, zoals genealogie, paleografie, kadaster, enzovoorts.