Open data
Open data van het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers
Op deze webpagina treft u alle beschikbare open datasets die het Erfgoedcentrum via www.archieven.nl beschikbaar heeft gesteld.
Klik op onderstaande button om rechtstreeks naar de open datasets van het ECAL te gaan.
Open datasets Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers
Wat is open data?
De term 'open data' betekent niets meer dan gegevens (data) vrij beschikbaar stellen. Het streven is om voor een breed publiek data toegankelijk te maken, met zo min mogelijk beperkingen op hergebruik. Om dit mogelijk te maken zijn er (internationale) standaarden opgesteld. Nederlandse overheidsorganen zijn verplicht om open datasets aan te bieden, maar ook particuliere instellingen, bedrijven en verenigingen kunnen deze aanbieden.
Een open dataset kan een gehele archieftoegang bevatten, zoals het archief van een gemeente over een bepaalde periode, maar ook een nadere toegang op bijvoorbeeld geboorteakten, of een collectie foto's.
Principes
De open datasets zijn samengesteld op basis van de volgende principes:
-
zijn zo compleet mogelijk, dus bevatten alle openbare data en informatie;
-
bevatten alleen brongegevens waarbij er geen aggregatie is toegepast;
-
worden zo snel mogelijk beschikbaar gesteld;
-
zijn vrij toegankelijk, dus gratis en anoniem;
-
zijn in een machine-leesbaar formaat zodat geautomatiseerde verwerking mogelijk is;
-
zijn in open standaarden en hebben een open licentie (geen beperking o.b.v. auteurswet, databankenwet, of geheimhouding, etc.).
Licenties
Aan een dataset wordt een licentie toegekend, waarin staat hoe een dataset hergebruikt mag worden. In Nederland worden de licenties van Creative Commons gebruikt.
Alle open datasets die u op deze website vindt zijn in principe voor iedereen beschikbaar en kunnen anoniem worden gedownload. Alle beschikbare datasets zijn openbaar toegankelijk en auteursrechten vrij. Hergebruik is mogelijk, maar het kan in sommige gevallen onder de voorwaarde zijn dat u een verwijzing moet opnemen naar de oorspronkelijke maker.
Doelen van open data
Open data biedt de mogelijkheid om metadata te verrijken in de vorm van uitwisseling en kan gebruikt worden voor de volgende doelen:
-
Data is geschikt voor (her)gebruik op een ander publicatieplatform.
-
Data is te gebruiken voor analyse- en onderzoeksdoeleinden.
-
Ander doel.
Inhoud van open datasets
Een open dataset kan betrekking hebben op bijvoorbeeld een archief van een (voormalige) gemeente, maar bijvoorbeeld een kaarten-, of fotoarchief is ook mogelijk. De variëteit is enorm, van genealogische gegevens tot kadastrale gegevens tot prentbriefkaarten.
Formaten van open data
Over hoe een open dataset eruit moet zien zijn internationaal afspraken gemaakt. Dit zijn afspraken over de manier hoe deze opgemaakt moet worden, welke tags er gebruikt mogen worden en welke wettelijke informatie er opgenomen moet zijn. Er zijn veel verschillende bronnen, daarom zijn er verschillende standaarden gemaakt passend bij de verschillende bronnen. Er zijn vier open standaarden:
-
A2A voor genealogische bronnen (zoals geboorteakten, burgerlijke stand en notariële akten);
-
EAD voor archieftoegangen
-
Dublin Core voor audiovisuele bronnen (zoals foto's, kaarten en films) en
-
XML voor al het overige materiaal.
Door deze open standaarden te gebruiken ontstaat er uniformiteit. De opmaak van een open dataset is dus voor alle archieftoegangen gelijk, ongeacht van welk overheidsorgaan deze komt.
Het is mogelijk om een open dataset te downloaden. Wanneer u een set aanklikt krijgt u bij de details een downloadknop te zien. Er is ook een manier om via harvesten de data op te halen, wilt u hier meer over weten kijk dan bij het gedeelte 'Harvesten.
Harvesten
Via deze website worden datasets aangeboden die een open datalicentie hebben. U kunt bladeren en zoeken naar datasets en deze downloaden door op de knop 'Download' te drukken. Het ophalen van een dataset gaat dan per stuk, dus één voor één.
Er is ook een andere methode om datasets te kunnen ophalen. In plaats van het downloaden via deze website, verstuurt u een opdracht naar een server middels het OAI-PMH protocol. Hierdoor is het mogelijk om meerdere datasets in bulk op te halen. Dit proces wordt harvesten genoemd.
N.B. Voor het in bulk ophalen van deze datasets via harvesten is het aan te raden om uw eigen systeem zodanig in te richten dat deze datasets geautomatiseerd worden verwerkt.
Het moment van aanmaken van een open dataset
Dagelijks worden de publicaties op archieven.nl aangevuld en bijgewerkt. Die kunt u direct bekijken op de website. Wanneer hier een licentie voor open data aan gekoppeld is, dan wordt ook een proces gestart om open databestanden te genereren, die u via deze website kunt vinden en downloaden. Dit gebeurt echter niet dagelijks: voor de open datasets in de formaten A2A, Dublin Core en XML geldt dat deze één keer per week in het weekend worden aangemaakt. EAD-bestanden worden wel dagelijks aangemaakt en beschikbaar gesteld voor harvesten.
Houdt u in gedachten dat een open dataset altijd een momentopname is van de aangeboden data op dat moment. Deze kan dus over een week, een maand of een jaar wezenlijk anders zijn.