Streektaalsymposium
Symposium 2024: Streektaal, waes d'r wies met!
WOENSDAG 6 NOVEMBER, DE VIJVERBERG DOETINCHEM, INLOOP V.A. 16.00 UUR
We mogen niet alleen heel erg 'wies waen' met onze mooie streektaal, we moeten er ook wijs mee omgaan. Want streektaal is onderdeel van wie je bent, het kan je raken en zorgt voor verbondenheid.
Dit besef groeit gelukkig gestaag en streektaal wordt weer steeds vaker gebruikt. In de zorg of bij levensgebeurtenissen als trouwerijen of begrafenissen, in de publieke ruimte, zoals bewegwijzering of in de supermarkt, en zelfs commercieel: om mensen te werven of producten aan te prijzen.
Op het programma
Op het streektaalsymposium op woensdagmiddag/avond 6 november op De Vijverberg in Doetinchem praat gastheer Frans Miggelbrink in drie rondes met interessante tafelgasten met vakkennis over en/of ervaring met het onderwerp. Huismuzikant Sandra Vanreys luistert met haar mooie liedjes de bijeenkomst op, terwijl striptekenaar Herman Roozen zorgt voor de ludieke, samenvattende afsluiting.
| Tijd | Programma onderdeel |
| 16.00-16.30 | Ontvangst gasten met koffie/thee |
| 16.30-16.35 | Muzikale opening met Sandra Vanreys |
| 16.35-16.40 | Opening door Frans Miggelbrink en Femia Siero |
| 16.45-17.10 | Tafelronde 1: Met streektaal raak je mensen |
| 17.10-17.35 | Tafelronde 2: Streektaal in de publieke ruimte |
| 17.35-17.45 | Muziek |
| 17.45-18.25 | Pauze/breudje etten |
| 18.25-19.10 | Tafelronde 3: Geld verdienen met streektaal |
| 19.10-19.20 | Muziek |
| 19.20-19.30 | Afsluiting door Frans & Femia |
| 19.30-19.40 | Samenvatting door Herman Roozen |
| 19.40-20.15 | Borreltied en netwarken |
De thema's van de tafelrondes zijn:
-
Met streektaal raak je mensen
Streektaal doet wat met je: het kan je raken, het hoort bij wie je bent, het heeft een geheel eigen humor, het is de taal van het gevoel. Gelukkig wordt, kan en mag streektaal weer op steeds meer momenten worden gebruikt. Aan de keukentafel, in de zorg, en bij levensgebeurtenissen zoals trouwerijen of begrafenissen. En streektaal is zeker niet alleen voor ouderen: onder jongeren is plat praten stoer en zelfs jonge kindjes krijgen weer een 'mundjen plat praoten' mee op de kinderopvang!
Tafelgasten: Diana Abbink (ECAL), Bert van Asselt (GUV uitvaartzorg), Monique te Kiefte (agrarische coaching) en Irma Buunk (kinderopvang).
-
Streektaal in de publieke ruimte
Af en toe zien we streektaal terug in de publieke ruimte, denk aan Achterhoekse teksten in de supermarkt, een raadsvergadering die deels in het plat is of borden met Achterhoekse teksten bij een wegversperring. Heel vaak levert dit goede reacties op. Waarom gebruiken we niet meer streektaal in de publieke ruimte?
Tafelgasten: Pieter Stam (Plus ondernemer), Sjoerd Weikamp (eventoloog/Superboer), Andre Oosterink (programmamanager Berkelland), Arjen Schutten (wethouder Oost Gelre).
-
Geld verdienen met streektaal
Streektaal spreekt mensen aan, dat is duidelijk. Je kan het dus ook inzetten als middel om mensen te werven, te binden of enthousiast te maken over je product. Maar wanneer werkt streektaal en wanneer wordt het een gimmick?
Tafelgasten: Bas Hommelink (De Naobers), Luuk Domhof (De Timp), Els Legters (merkenbouwer), Mario Geverinck (Bronbemaling).
Voor iedereen
Het symposium is vrij toegankelijk voor iedereen die interesse heeft in streektaal, de toegang is gratis. Wel graag vooraf even aanmelden, het formulier hiervoor vindt u door op de rode knop hieronder te klikken.
Wat: Symposium Streektaal: Waes d'r wies met!
Waar: Graafschapstadion De Vijverberg, Doetinchem
Wanneer: Woensdag 6 november 2024
Tijd: 16.00 t/m 20.15 uur (incl. iets te eten)
Aanmelden: via onderstaande button
Aanmeldformulier Streektaalsymposium 2024
Even voorstellen
Presentator, columnist, cabaretier, programmamaker... wat is en kan Frans Miggelbrink eigenlijk niet? Al drie keer eerder leidde de ras-Achterhoeker het streektaalsymposium op zijn geheel eigen onnavolgbare en ludieke wijze. Daarbij is het echt niet allemaal kwinkslagen wat de klok slaat: als het nodig is gaat Frans de diepte in en vraagt het naadje uit de kousen van zijn gasten. Dat belooft weer wat op 6 november!
Sidekick (of op zien Achterhooks 'metpraoter') aan de symposiumtafel is Femia Siero. Als directeur van Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers is ze als geen ander op de hoogte van wat er allemaal gebeurt op streektaalgebied in de Achterhoek, Liemers en op de Veluwe. "Streektaal is populairder dan ooit. Dat is mooi, maar we zijn er nog niet. Daarom blijven we streektaalprojecten ontwikkelen en ondersteunen." Zelf spreekt Femia overigens geen Achterhoeks, wel kan ze het prima verstaan.
Monique te Kiefte (Meddo) woont en werkt op het platteland en houdt van zijn bewoners: het zijn vaak harde werkers. Doeners, geen praters. Monique gaat, als agrarisch coach, met hen in gesprek. Streektaal is daarbij heel belangrijk. “Ik spreek 80% van de tijd dialect. Daarom, en omdat ik uit de agrarische sector kom, merk ik dat mensen mij veel toevertrouwen. Streektaal breekt snel het ijs, het voelt ‘eigen’ en schept een band.”
Trotse Achterhoeker Bert van Asselt (Aalten) sprak eerder streektaal dan ABN. Kwam na een bakkerscarrière in de uitvaartzorg terecht. Bij GUV Uitvaartorganisatie geeft de streektaal hem veel mogelijkheden om er, met tijd en aandacht, echt te zijn voor nabestaanden. "Mijn dialect geeft mij extra uitdrukkingsmogelijkheden. Het voelt alsof er meer in zit dan in Nederlands. Je kunt er je gevoel beter mee uiten. Ik spreek – tot mijn verbazing – steeds vaker Achterhoeks. Het geeft een vertrouwd gevoel en dat is, zeker in ons werk, erg belangrijk." De reacties zijn heel positief. "Vaak zie je de opluchting in de ogen van ouderen; 'Gelukkig kö'w plat praoten!'"
Irma Buunk-Ooyman runt haar eigen gastouderopvang op een verbouwde boerderij in Ruurlo. Door de unieke ligging buitenaf en de vele dieren op het erf is het voor de kinderen alsof ze ‘op de boer’ zijn. Daar draagt de nuchtere Achterhoekse mentaliteit van Irma en haar man Wim zeker aan bij. Waar het kan wordt er ‘plat epraot’ en Irma is enthousiast gebruiker van het Plat veur Potwottels educatiepakket, om haar opvangkinderen spelenderwijs in aanraking te brengen met de Achterhoekse taal.
Diana Abbink uut Wenters, veurmaleg wetholder en organisatieadviseur. Tevens grootheid in streektaalzaken, want wat döt ze neet op dat front? Veurzitter van Dialectkring Achterhook en Liemers en de Stichting Culturele Grenscontacten Achterhoek-Westmunsterland, bestuurslid van de Stichting Willem Sluiterpries, radiomaker en presentator van de dialectquiz veur RTV Slingeland en sinds 2015 streektaalfunctionares bi-j ECAL. Dissen duzendpoot schrif ok nog dialectverhalen en columns. Hef ’t meeste wille van ’t plezeer dat leu belaeft an lessen, laezingen en koffiemorgens in de streektaal.
Sjoerd Weikamp, eventorganisator en oud-RVClid De Graafschap is 'professioneel Achterhoeker'. Draagt overal waar hij kan de Achterhoek en zijn club De Graafschap uit. Praat niet plat, maar zet waar nodig Achterhoekse termen in. "Streektaal geeft lading aan wie ik ben en waar ik voor sta. Voor Achterhoekse merken, bedrijven, organisaties en personen in de publieke ruimte zie ik het als een plicht om Achterhoeks in hun communicatie te verweven. De taal is deel van onze identiteit en ons merk. Daar moeten we 'wies' mee omgaan."
Andre Oosterink werkte bij de gemeentes Winterswijk en Oude-IJsselstreek. Hij was procesmanager bij Regio Achterhoek en is tegenwoordig programmamanager bij gemeente Berkelland. Daar doet hij, behalve plat praoten tegen collega's die dat ook kunnen, helaas weinig met de door hem zo geliefde streektaal. Leuk weetje: Andre leerde vroeger van zijn opa op de boerderij in Ruurlo allerlei olde, nu bijna vergeten, streektaalwoorden. Deze gebruikt hij graag in hedendaagse gesprekken.
Geboren Amsterdammer Pieter Stam runt sinds enkele jaren een supermarkt in Ruurlo, volgens eigen zeggen de gezelligste van de Achterhoek. "Het viel me meteen op hoe trots Achterhoekers zijn op hun streek. Dat wil ik ook uitdragen in mijn winkel. Zo voeren we veel lokale producten." Dat plat praten kon Pieter eerst echter maar slecht verstaan. Daarom kreeg hij in zijn openingsweek het boekje 'Achterhoeks voor beginners' van een klant. "Als dank heb ik een groot doek met Achterhoekse kreten laten drukken en in de winkel gehangen."
Arjan Schutten (Harreveld) kan als boerenzoon plat praten en heeft een warm hart voor het platteland. Als wethouder van gemeente Oost Gelre heeft hij onder meer (agrarische) plattelandseconomie, vrijwilligers en verenigingen, kleine kernen en leefbaarheid in zijn portefeuille. "Ik geloof in een samenleving die is gericht op welzijn, geluk en gezondheid", stelt hij zelf. Hoe past (het behoud van) de streektaal en -cultuur daarin? We horen het op het symposium.
Al ruim 20 jaar is Geverinck uut Grolle specialist in bronbemalingssystemen. Een mooi voorbeeld van een bedrijf in de maakindustrie met innovatieve technologische kennis die in de Achterhoek ruim voorhanden is. Mario is mede-eigenaar van het familiebedrijf, dat personeel werft met de kreet ‘Wi-j zuukt volk!’. Toekomstige werknemers ‘mot in elk geval neet bang waezen um met de peute in de drek te staon en smerige klauwen te kriegen’. Oftewel: de Achterhoekse anpakkers-mentaliteit bezitten. Of werven in streektaal werkt, horen we op het symposium.
Achterhoekse merken zijn gaaf! Dat vindt merkenbouwer Els Legters (Winterswijk-Kotten). Maar dat mogen die bedrijven best wel wat meer laten zien. Daar kan Branieschoppers mee helpen. Els: "Streektaal is emotie. Het wij-gevoel. Ergens bij horen. Dát is precies wat je als bedrijf wil. Als merkenbouwer gebruik ik daarom heel bewust de Achterhoekse taal bij één van mijn opdrachtgevers. Maar... zéker niet bij al m'n opdrachtgevers. Het karakter van onze mooie taal moet echt blijven. Van binnenuit komen. En nóóit een tijdelijke modehype worden."
Achterhoekers zijn echte Bourgondiërs: die houden wel van etten, drinken en daldejen. Daar speelt Luuk Domhof goed op in. Wie kent niet De Timp uit Zieuwent, met zijn snackwagens die op menige kermis en bij tentfeesten te vinden zijn. Ook Nathals Bier speelt hierop in. ‘Griep ow ’n kolde Nathals, zet de helm op en gao der veur!’. Die frisse en eigenwieze anpak werkt: Nathals wordt van Groningen tot Maastricht en van de Achterhoek tot 10 km voor Amsterdam gedronken.
Bas Hommelink is medeoprichter van vastgoedonderhoudsbedrijf De Naobers. Geboren en getogen in Voor-Beltrum en tweetalig opgevoed. Identificeert zich volledig met de mentaliteit van de Achterhoeker. Niet voor niets komt naoberschap terug in de bedrijfsnaam. "Naoberschap vormt de basis voor onze organisatie. Wij staan voor elkaar klaar en kunnen op elkaar bouwen, zoals echte naobers dat doen. Ook maken wij veel gebruik van streektaal in onze uitingen. We zijn trots op onze Achterhoekse roots en werken nauw samen met lokale klanten en leveranciers, waardoor we werkgelegenheid in de regio stimuleren."
Sandra Vanreys (uut Aalten) is de beste countryzangeres van Nederland. Ze tourde al door Europa, Amerika en Canada, maar zingt naast Engelse countrynummers net zo gemakkelijk mooie liedjes over en in het Achterhoeks. Met haar warme stemgeluid en sympathieke uitstraling is ze een fantastische muzikale toevoeging aan het streektaalsymposium.
Herman Roozen tekent waar het op staat, waar je bij staat. Precies dat gaat de geboren Hummeloër ook doen op het symposium. Vorig jaar was hij er ook al bij en verraste het publiek met zijn geweldige illustraties van zaken die hem tijdens de middag waren opgevallen. De tekeningen, voorzien van gortdroog commentaar vol Achterhoekse humor, werden er rap doorheen gedraaid. Een aanrader!
